Doğu Akdeniz ve Geleceği

Tarihte kadim Doğu Akdeniz çanağında çok olay yaşandı. Halen yaşanmaya devam ediyor. Öyleyse bakmak istiyorum, 2000 yılı itibarıyla yaşananlar ve öne çıkanlar neler? Olaylara kronolojik olarak ve bir bütün halinde bakılırsa çok değişik değerlendirmeler yapma imkânı ortaya çıkıyor. Eksikler, özveride bulunamayanlar, adaletten yoksunlar, kanun tanımazlar… 2020’ye gelindiğinde hangi ülke veya güç hangi pozisyonda bunu belirgin biçimde ifade edebilmek için bu tarz bir inceleme yapmakta yarar var kanaatindeyim. Demek ki 20 yıl içinde yaşananlar çerçevesinde o kadar çok olay meydana geldi ki, eğer bu yaşananlara dikkatlice bakılmaz ise gelecek yıllarda, bundan daha hızlı, kaotik ve keskin gelişen olayların meydana gelebileceğini anında anlayamamak mümkündür. Belki sonradan anlaşılır ama geç kalınmış olabilir! 1974 yılında Kıbrıs’ta Barış Harekâtı gerçekleştirildi. 15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ilan edildi. Bu tarihten sonra Kıbrıslı Rumlara Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) dendi. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi 1994 yılında çıktı. Aynı yıl bölgede İsrail, Türkiye ve Suriye BM’nin bu sözleşmesini kabul etti. 2000: British Gas Group şirketi 1999 yılında Filistin, Gazze’de Mari-1 ve 2 sahasından az doğalgaz bulmuştu, devamı geldi. 2000 yılında Gazze açıklarında ikinci alanda Mari-B denen sahada doğalgaz bulundu. Aynı yıl ABD aracılığıyla İsrail-Filistin Camp David görüşmeleri yapıldı. Ve ikinci İntifada başladı. 11 Eylül olayından sonra 20 Eylül 2001’de George W. Bush teröre karşı küresel savaş ilan etti. Yunanistan ve GKRY 2001 tarihinde gaz arama kararı aldılar. 17 Mart 2002 tarihinde Yunan ve Rum tarafının davetiyle çalışan Doğu Akdeniz’de Norveç’e bağlı Northern Access sismik araştırma gemisinin faaliyetini Türk Deniz Kuvvetleri unsurları engelledi. Körfez Savaşı 2003 yılında yapıldı (bu ikinci Körfez Savaşı sayılabilir). Sonunda Saddam devrildi. Mısır ve GKRY 2003 yılında deniz yetki alanları anlaşması imzaladılar. 1 Mayıs 2004 tarihinde GKRY Avrupa Birliği’ne (AB) kabul edildi. 11 Kasım 2004 Yaser Arafat’ın ölüm tarihidir. Türkiye 2 Mart 2004 tarihinde kıta sahanlığı dış sınırlarını Birleşmiş Milletler’e (BM) gönderdi. 2007: 29 Ocak 2007 tarihinde Doğu Akdeniz’de GKRY ile gaz arama ortak çalışmaları içine gireceğinden Türkiye Lübnan ve Mısır’a nota verdi. Türkiye tam tersine, Mısır ve Libya’ya nota ile “Gelin birlikte deniz yetki alanlarımızı belirleyelim,” şeklinde bir talepte bulundu. Mısır o gün bugün Türkiye ile değil, başkalarıyla işbirliği içindedir. 28 Şubat 2007 tarihinde ise Fransa gitti ve GKRY ile anlaşma yaptı. İlk anlaşma Ortak Savunma Anlaşması, ikincisi ise deniz yetki alanları hakkında olmuştur. Fransa’nın Doğu Akdeniz ile ilgisi Dünya Savaşı zamanındaki Manda yönetimi sürecine dek uzanır. Bunun dışında Fransa yakını politikalar izleyen Lübnan GKRY ile 2007 yılında deniz…