Bu İnsanlar Neden Böyle?
16 episodes - Turkish - Latest episode: over 1 year ago -Sosyal Psikolog Sinan Alper, "Bu İnsanlar Neden Böyle?"de günlük hayatın psikolojisini anlatıyor. "İnsanlar niye komplo teorilerine inanır", "Kaç farklı kişilikte insan vardır", "Hangi psikolojik özellikler siyasi ve dini görüşlerle yakından ilişkilidir" gibi soruların cevabını merak ediyor, basit ve eğlenceli bir dille anlatan olsa da dinlesek diyorsanız, bu program tam size göre. Sinan Alper bu programda destekli sallıyor, bilimsel araştırmaların sonuçlarını basit bir dille anlatırken bilimsellikten uzaklaşmıyor ve bahsettiği her şeyin bilimsel referansını da veriyor.
Homepage Apple Podcasts Google Podcasts Overcast Castro Pocket Casts RSS feed
Episodes
Şiddet İçerikli Bilgisayar Oyunları Saldırganlığı Arttırır mı?
January 11, 2023 12:32 - 15 minutes - 36.3 MBŞiddet içerikli bilgisayar oyunları, çocuklar ve gençlerde gerçek şiddeti arttırır mı? Bu oyunları oynayanların gerçek hayattaki saldırganlıkları gerçekten artar mı? Gelin, konu hakkında yapılmış bilimsel çalışmalara bir göz atalım. Kullanılan Kaynaklar: Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2001). Effects of violent video games on aggressive behavior, aggressive cognition, aggressive affect, physiological arousal, and prosocial behavior: A meta-analytic review of the scientific literature. ...
Sıcak Kafa ve Abuklamanın Psikolojisi
December 16, 2022 15:59 - 16 minutes - 38.2 MBYeni dizi Sıcak Kafa’yı ve “abuklama” kavramını konuşuyoruz. Abuklamaya dair birçok bilimsel çalışma olduğunu biliyor muydunuz? Buyrun gelin, abuklamanın sosyal psikolojisini konuşalım. Kaynaklar: Pennycook, G., Cheyne, J. A., Barr, N., Koehler, D. J., & Fugelsang, J. A. (2015). On the reception and detection of pseudo-profound bullshit. Judgment and Decision making, 10(6), 549-563. Deepak Chopra’nın tweet’i: https://twitter.com/deepakchopra/status/483188737162358785 Wisdom of Chora (Bul...
Hiç Yaşanmamış Şeyleri Hatırlamak
November 14, 2022 10:57 - 19 minutes - 43.5 MB“Sahte anı” nedir? İnsanlar hiç yaşanmamış şeyleri yaşanmış gibi hatırlayabilir mi? Ve daha nicesi bu bölümde. Kaynaklar: “Travma unutulabilir mi?” tartışması hakkında: https://www.scientificamerican.com/article/forgotten-memories-of-traumatic-events-get-some-backing-from-brain-imaging-studies/ Loftus ve “me too” hareketi: https://www.newyorker.com/magazine/2021/04/05/how-elizabeth-loftus-changed-the-meaning-of-memory Loftus, E. F., & Pickrell, J. E. (1995). The formation of false memor...
Don't Look Up, Toplumsal Krizler ve Komplo Teorileri
December 29, 2021 09:34 - 16 minutes - 38.1 MBBu bölümde Don't Look Up üzerinden komplo teorilerini konuşuyoruz. Toplumsal krizler, komplo teorilerini neden tetikliyor? Kriz durumlarında bize her söylenene inanacak mıyız, yoksa her türlü komplo teorisinin peşinden mi koşacağız? Kaynaklar: Adam-Troian, J., Chayinska, M., Paladino, M. P., Uluğ, Ö. M., Vaes, J., & Wagner-Egger, P. (2021, October 5). Of precarity and conspiracy: Introducing A socio-functional model of conspiracy beliefs. https://doi.org/10.31234/osf.io/mnfrd Alper, S. (20...
Squid Game İzleyen Sosyal Psikologlar
November 15, 2021 18:31 - 1 hour - 141 MBSquid Game tüm dünyayı kasıp kavurdu. Peki dizide olan biten sosyal psikolojik açıdan nasıl yorumlanabilir? Onurcan Yılmaz ve Fatih Bayrak ile beraber ahlak, gruplaşma, düşünme biçimleri, kişilik, siyaset ve daha bir sürü yere gidiyoruz.
Beleşçiliğin, Yolsuzluğun ve Rüşvetin Psikolojisi
May 25, 2021 10:09 - 15 minutes - 14.2 MBİnsanlar neden beleşçilik yapar? Beleşçiliği nasıl önleyebiliriz? Ya beleşçiliği engellemekle görevli kişiler yolsuzluğa karışırsa ne yapacağız? İnsanları yolsuzluğa ve rüşvete iten faktörler nelerdir? Bilimsel referanslarıyla beraber konuşuyoruz. Kaynaklar: Gächter, S., Renner, E., & Sefton, M. (2008). The long-run benefits of punishment. Science, 322(5907), 1510-1510. https://doi.org/10.1126/science.1164744 Gächter, S., & Schulz, J. F. (2016). Intrinsic honesty and the prevalence of rule...
Psikolojinin Krizi: Neden Çıktı, Ne Anlama Geliyor, Nereye Doğru Gidiyor?
April 05, 2021 19:23 - 27 minutes - 24.9 MBPsikoloji neden krize girdi, bu kriz ne anlama geliyor, psikolojinin bilim statüsüne zarar verdi mi? Bu krizden öğrendiklerimiz psikolojinin farklı alt alanları ve uygulama alanındaki psikologlar için ne anlama geliyor? Psikolojinin en önemli gündemini sizler için özetledim. Kaynaklar: Alper, S. (2020). Psikolojide Replikasyon Krizi Neden Var? Nasıl Çözülür, Nasıl Çözülmez? https://www.youtube.com/watch?v=hmxxBVx2_zU American Psychological Association. (2011). The case of Diederik Stapel. ...
Kültür, İnsanın Biyolojik Evrimini Etkileyebilir mi?
February 03, 2021 20:04 - 10 minutes - 9.97 MBİnsanın kültürü, onun öğrendiği ve öğrettiği şeyler, biyolojik evrim sürecini etkileyebilir mi? Tarihten ilginç örnekleri konuşuyor, ufkumuzu genişletiyoruz. Kaynak: Henrich, J. (2015). The secret of our success: How culture is driving human evolution, domesticating our species, and making us smarter. Princeton University Press.
Aşı Karşıtlığının Psikolojisi
December 28, 2020 20:40 - 14 minutes - 13.6 MBCOVID-19 aşısı bulundu, ülkemize de geliyor. Şimdi akıllarda bir başka soru var: İnsanlar aşı olacak mı? Aşı karşıtlığının psikolojisini konuşuyoruz. Kaynakça: Betsch, C., Böhm, R., & Chapman, G. B. (2015). Using behavioral insights to increase vaccination policy effectiveness. Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences, 2(1), 61-73. https://doi.org/10.1177%2F2372732215600716 Brewer, N. T., Chapman, G. B., Rothman, A. J., Leask, J., & Kempe, A. (2017). Increasing vaccination: p...
Koronavirüs Bilim Kurulu'nda Bir Sosyal Psikolog
December 04, 2020 17:04 - 1 hour - 62.1 MBCOVID-19 salgınıyla mücadelede en önemli şey davranış değişikliğiydi. İnsanları maske takmaya, fiziksel mesafeye dikkat etmeye ikna etmeniz gerekiyordu. Ancak davranış değişikliği konusunda esas söyleyecek sözü olanlara bilim kurullarında yer verilmedi. Doğrudan sosyal psikolojinin alanına giren bir konuda hiçbir sosyal psikoloğun sürece dahil edilmemesi bence büyük bir hataydı. Bu bölümde, hocalarımıza "Siz kurulda olsaydınız ne derdiniz, ne yorumlar yapardınız?" diye sordum. Konuklar: Neb...
Sosyal Psikolojik Açıdan "Bir Başkadır"
November 17, 2020 12:42 - 9 minutes - 8.61 MBSon günlerde gündeme bomba gibi düşen "Bir Başkadır" isimli diziye sosyal psikolojik bir bakış açısı: * Bizden farklı gruplardaki insanlar hep birbirine mi benzer? * Bizden olmayanlara yönelik nasıl kalıpyargılarımız var? Dizide bunlara dair ne gibi örnekler görüyoruz? * Gruplararası ilişkiler yönünden diziden nasıl bir ders çıkarabiliriz? Bahsedilen kaynaklar: Cuddy, A. J., Fiske, S. T., & Glick, P. (2008). Warmth and competence as universal dimensions of social perception: The stereotype...
Psikolojide Tehlikeli Konular, Akademiyi "Cancel" Etmek ve Ben Neden Linç Yedim
November 06, 2020 12:54 - 50 minutes - 46.4 MB* Sosyal medya linçlerinin akademiye etkisi * "Cancel culture" ve psikoloji araştırmaları * Psikolojide araştırması tehlikeli konular: "Beyazlar siyahlardan daha mı zeki?" ve "İnsanın kişiliği tipinden anlaşılır mı?" * Tehlikeli konulara nasıl yaklaşmalı? Referanslar (bahsedilme sırasına göre): İnşaat işçisiyle röportaj: https://tr.sputniknews.com/turkiye/202011051043162075-izmir-depreminde-coken-binanin-yapiminda-calisan-isci-ilk-depremde-yikilacagini-biliyorduk/ Milgram, S. (1974). Obedi...
İnsanların Neden Kişilikleri Var?
October 13, 2020 13:00 - 16 minutes - 15.5 MBBu bölümde “kişilik” meselesiyle ilgili ilginç sorulara ilginç cevaplar veriyoruz: -Kaç çeşit kişilik özelliği var? -İnsanların neden farklı kişilikleri var? -Hayvanların da kişilikleri var mı? -Kişilik zamanla değişebilen bir şey mi? Bahsedilen bilimsel kaynaklar: Bleidorn, W., Klimstra, T. A., Denissen, J. J., Rentfrow, P. J., Potter, J., & Gosling, S. D. (2013). Personality maturation around the world: A cross-cultural examination of social-investment theory. Psychological Science, 24(12...
Trollüğün Psikolojisi: Atanamayan Psikopatlar
October 02, 2020 13:14 - 13 minutes - 12.3 MBTrollerin derdi ne? Hangi kişilik özelliklerindeki insanlar daha çok trollük yapıyor? Bu soruların cevaplarını bilimsel kaynaklara atıflarla vermeye çalışıyoruz. Bahsi geçen kaynaklar: Buckels, E. E., Trapnell, P. D., & Paulhus, D. L. (2014). Trolls just want to have fun. Personality and individual Differences, 67, 97-102. https://doi.org/10.1016/j.paid.2014.01.016 Halpern, D., & Gibbs, J. (2013). Social media as a catalyst for online deliberation? Exploring the affordances of Facebook and...
Komplocular Kafayı mı Yemiş? Bölüm 2
September 27, 2020 20:23 - 22 minutes - 20.9 MBİkinci bölümde, komploculuğun "aydınlık" yüzünü konuşuyor, "Komplo teorilerine inanmak bize iyi geliyor olabilir mi?", "Komploculuğun evrimsel kökenleri var mı?" gibi soruları cevaplıyoruz. Bahsedilen kaynaklar (bahsedilme sırasına göre): Uscinski, J. E., & Parent, J. M. (2014). American Conspiracy Theories. Oxford University Press. Douglas, K. M., Sutton, R. M., & Cichocka, A. (2017). The psychology of conspiracy theories. Current Directions in Psychological Science, 26(6), 538-542. https...
Komplocular Kafayı mı Yemiş?
September 23, 2020 10:22 - 28 minutes - 25.7 MBHer çeşit komplo teorisi var, hepsine de inanan çıkıyor. Peki bu insanlar kafayı mı yemiş, neden böyle şeylere inanıyorlar? Bu sorunun cevabını, bilimsel kaynaklara dayanarak cevaplamaya çalışıyoruz. Bahsedilen kaynaklar (bahsedilme sırasına göre): Wood M.J., Douglas K.M., Sutton R.M. (2012). Dead and alive: Beliefs in contradictory conspiracy theories. Social Psychological and Personality Science. 3(6), 767-773. https://doi.org/10.1177%2F1948550611434786 Imhoff, R., & Lamberty, P. (2020)...